De afgelopen vier jaar vonden er zeker vijftien snelwegblokkades plaats in het kader van een demonstratie. Dat blijkt uit een inventarisatie van BNR. ‘Chantage’, zegt Lotte van Basten Batenburg, VVD-raadslid in Den Haag. Zij roept dan ook op tot een nationaal actieplan. Daarmee moet de inzet van zwaar vervoersmaterieel bij een demonstratie worden bestreden en bestraft.
Het OM heeft geen directe verklaring voor de jaarlijkse stijging van het aantal uitgedeelde strafpunten. Sterker nog, vorig jaar waren er juist minder staandehoudingen door agenten. Minder files vanwege de coronacrisis zou een rol kunnen spelen, omdat het meer gelegenheid biedt om hard te rijden en je meer opvalt als het minder druk is op de weg, denkt het OM.
De politie noemt het blokkeren van snelwegen in een verklaring uiterst onwenselijk, omdat het leidt tot gevaarlijke verkeerssituaties. Zo stormden verschillende coronademonstranten na afloop van een manifestatie in februari de A12 op. Voor Van Basten Batenburg is het reden om in actie te komen. In een motie, die afgelopen donderdag is aangenomen, roept zij op tot een nationaal actieplan.
‘De burgemeester gaf aan dat hij bepaalde instrumenten miste in het tegengaan van dit soort demonstraties. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om verkeersontregelaars strafrechtelijk te vervolgen.’ Op dit moment wordt een snelwegblokkade bestraft met een verkeersboete, maar volgens Van Basten Batenburg zou een zwaardere straf afschrikwekkender werken.
Daarnaast wil het raadslid een nationaal actieplan. Daarmee moet voorkomen worden dat zwaar materieel, zoals tractors, de steden en snelwegen bereikt. Van Basten Batenburg hoopt daarom dat er tijdig wordt ingegrepen: ‘Als de tractoren zich op de ring bevinden, ben je eigenlijk al te laat.’
Chantage
Demonstraties worden vaak vooraf op sociale media aangekondigd. Met een actieplan kunnen lokale autoriteiten ingelicht worden en gemakkelijk de demonstratiestoet blokkeren, zegt Van Basten Batenburg. ‘Met een draaiboek kan je actief preventief ingrijpen. Het demonstratierecht is belangrijk, maar het mag geen chantage worden.’
Verkeersrechtadvocaat Bert Kabel ziet een toename in het aantal demonstraties waarbij het verkeerd wordt stilgelegd. Hoewel ze niet alleen over demonstraties gaan, lijken cijfers hem gelijk te geven: Het aantal boetes voor stilstaan op de snelweg over de afgelopen vijf jaar, ligt ruim tachtig procent hoger ten opzichte van de vijf jaar daarvoor.
Maar het preventief blokkeren van demonstranten gaat volgens Kabel niet zomaar. ‘Zolang truckers zich aan geldende verkeersregels houden, kan je hen moeilijk de toegang tot het wegennet ontzeggen. Je weet immers niet honderd procent zeker dat zij gaan demonstreren.’
Trekkers blokkeren is makkelijker
Kabel stelt dat het blokkeren van trekkers makkelijker gaat, want die horen sowieso niet thuis op de snelweg. ‘Dat creëert een gevaarlijke verkeerssituatie, waar automobilisten niet op zijn berekend. Die kunnen dan ook strafrechtelijk vervolgd worden, zoals met de ‘blokkeerfriezen’ gebeurde.’
Te langzaam rijden in de binnenstad met zwaar materieel is minder snel reden tot strafrechtelijke vervolging, stelt Kabel. ‘Maar via de Algemene Plaatselijke Verordening kan je daar stevige boetes aan verbinden.’
