In 2018 kregen bijna 5.400 jonge weggebruikers een strafpunt, vorig jaar waren dat er 7.200. Dat blijkt uit cijfers die BNR heeft opgevraagd bij het Openbaar Ministerie. Bij twee strafpunten moet je opnieuw rijexamen doen. Die strafpunten kun je onder meer oplopen met bumperkleven of ander gevaarlijk rijgedrag, of als je echt veel te hard rijdt.
Als beginnend automobilist kun je de eerste vijf jaar strafpunten krijgen. Als je op je zestiende al je rijbewijs haalt, kun je zelfs zeven jaar lang strafpunten krijgen. Zo’n strafpunt krijg je als je met een ernstige verkeersovertreding staande wordt gehouden door een agent, dus niet als je bijvoorbeeld geflitst wordt als je een paar kilometer te hard rijdt.
Volgens het OM wordt de toename onder meer veroorzaakt doordat er nauwelijks files zijn. Ook de verlaging van de maximumsnelheid naar 100 km per uur speelt een belangrijke rol: als het rustiger op de weg is en er minder files staan, is er ook meer ruimte om gevaarlijke capriolen uit te halen en veel te hard te rijden. Daarnaast lijken veel bestuurders te denken dat er in verband met de coronacrisis minder wordt gehandhaafd.
Verkeersrechtadvocaat Bert Kabel ziet dat automobilisten de lege wegen aangrijpen om harder te rijden en dingen te doen die ze anders achterwege zouden laten. ‘Je ziet dat bestuurders enerzijds harder gaan rijden omdat die mogelijkheid er is en anderzijds omdat zij het idee hebben dat de kans klein is dat ze gepakt worden.’ Volgens Kabel is dat laatste niet het geval. ‘De kans om gepakt te worden is juist groter geworden. Want als er minder mensen op de weg zijn, valt het eerder op als jij een overtreding maakt.’
Verkeersovertredingen
De politie meldt dat er vorig jaar juist meer is ingezet op het aanpakken van verkeersovertredingen, zoals te hard rijden. En ook werd er meer op excessieve overtredingen gecontroleerd, omdat er minder geplande verkeerscontroles plaatsvonden. Ook is het niet zo dat de politie het afgelopen jaar minder heeft gehandhaafd – integendeel juist. En daarmee nam ook de kans op een strafpunt toe voor de onbesuisde weggebruiker.
Volgens Saskia de Craen, onderzoekster bij het SWOV, is ook de stijging van het aantal staandehoudingen een belangrijke verklaring voor de toename van het aantal strafpunten. ‘Het aantal aanhoudingen van de politie neemt elk jaar toe. En meer handhaving betekent ook meer kans op het krijgen van een strafpunt.’ Toch zitten we volgens De Craen nog lang niet op het niveau van vijftien jaar geleden. In dat jaar waren er bijna 1,5 miljoen staandehoudingen.
In totaal gingen 243 automobilisten voor de tweede keer de fout in, maar voor het overgrote deel bleef het bij één strafpunt. Volgens het OM schrikt het krijgen van een strafpunt jonge automobilisten af, maar De Craen vindt het lastig om op basis van deze cijfers al te uitgebreide conclusies te trekken. ‘We weten niet of dat lage percentage komt doordat er heel weinig mensen voor een tweede keer de fout in zijn gegaan, of omdat we een heel grote groep niet in beeld hebben.’
Onervarenheid
Dat alleen voor jonge automobilisten zo’n strafpuntensysteem geldt is volgens de onderzoekster wel terecht. ‘Beginnende automobilisten zijn naar verhouding veel vaker bij een dodelijk ongeval betrokken dan de wat oudere bestuurders. Dat heeft onder andere te maken met onervarenheid en de gevoeligheid voor afleiding.’
Fragment beluisteren kan hier:
