De eigenaar van de auto zegt dat hij niet in de auto zat toen Noah ermee werd aangereden. Hij zwijgt over wie er dan wel reed. Mag dat?
“Nee, dat mag niet. Je moet je medewerking verlenen. Je moet dus zeggen wie er op dat moment wel reed.”

Het is dus strafbaar om te zwijgen over de identiteit van de bestuurder. Waarom is de eigenaar (nog) niet opgepakt?
“De politie kan je alleen oppakken en in voorlopige hechtenis zetten als je verdacht bent van een misdrijf. Het zwijgen is een overtreding en geen misdrijf en daarom word je er niet voor opgepakt.”

Een rechter kan je zwaarder straffen als je zwijgt

“Je kunt wel aangehouden worden als er een concrete verdenking van een misdrijf is. Het verlaten van de plek van een ongeval, is een misdrijf. Als getuigen melden dat de eigenaar daar wél was, of als dat blijkt uit camerabeelden of je telefoongegevens, dan kan de eigenaar alsnog worden opgepakt.”

Welke straf kan je als auto-eigenaar krijgen als je dit niet vertelt?
“De maximale straffen zijn twee maanden gevangenisstraf of een boete van maximaal 4150 euro of een rijontzegging van twee jaar.” Daarnaast kan je als eigenaar straf krijgen, als de bestuurder niet wordt gevonden. Dat kun je vergelijken met iemand die jouw auto leent en daar vervolgens te hard mee rijdt.

De boete komt daarvoor wel bij de eigenaar van de auto op de deurmat. “Want anders kan iedereen altijd de dans ontspringen door te zeggen: iemand anders reed toen in mijn auto. Voor een overtreding, bijvoorbeeld gevaarlijk rijgedrag, kan de eigenaar ook gestraft worden. Voor een misdrijf kan de eigenaar dan weer niet gestraft worden.”

Stel dat de eigenaar zegt dat hij niet reed, maar hij zat wel achter het stuur. Is het dan verstandig om vol te houden dat je niet reed?
“Nee! Want jouw houding speelt voor de rechter ook een belangrijke rol. Stel je wordt vervolgd voor het verlaten van een plaats van het ongeluk. Maar je hebt altijd gezegd dat jij niet reed, en je hebt geen spijt betuigd en je hebt verder geen duidelijk verklaring willen afleggen, dan neem je daarmee echt een risico. Want als bewezen wordt dat jij wel reed, dan zorgt zo’n houding ervoor dat je zwaarder wordt gestraft.”

Natuurlijk heb je zwijgrecht, maar soms is een verklaring afleggen slim

“Bovendien lukt het justitie echt heel vaak om te achterhalen wie de auto bestuurde. Je neemt dus echt een gok door erover te zwijgen of te zeggen dat je zelf niet reed, want met de moderne technieken zijn er nog maar weinig zaken waarbij niet duidelijk wordt wie er reed.”

Maar in Nederland heb je toch het recht om te zwijgen?
“Dat was vroeger ook vaak het advies van advocaten: zwijg! Maar dat is niet meer zo. Natuurlijk, mag je zwijgen, maar soms roept iets om een verklaring. Als bijvoorbeeld uit je telefoongegevens blijkt dat jij op het moment van het ongeluk wel daar was. Dan heb je natuurlijk wel iets uit leggen. Het is dan gewoon veel slimmer om een verklaring af te leggen waarom je daar was in plaats van te zwijgen, want dat laatste kan dus verzwarend zijn.”

En wat nu als je écht niet weet wie er in jouw auto heeft gereden, omdat deze bijvoorbeeld gestolen is?
“In deze gevallen is er natuurlijk een escape, want dan kun jij er niets aan doen. Maar in principe is het zo bij overtredingen, bijvoorbeeld te hard rijden, dat de boete voor de kentekenhouder, de eigenaar van de auto, is.” Als je auto gestolen is, moet je wel aangifte doen bij de politie. Doe je een valse aangifte, dan is dit natuurlijk ook strafbaar.